Seminaria z cyklu Społeczna Gospodarka Rynkowa

Geneza

Celem seminariów naukowych jest zapoznanie jego uczestników z koncepcją Społecznej Gospodarki Rynkowej (SGR) i jej implementacją w niemieckiej polityce gospodarczej w okresie od 1948 roku aż do współczesności. Oparta na teorii ordoliberalizmu i zainaugurowana przez Ludwiga Erharda w roku 1948 polityka społecznej gospodarki rynkowej (SGR) przyniosła w Niemczech Zachodnich szybki wzrost produkcji, dochodów oraz stabilizację ekonomiczną i społeczną. Sukces SGR zainteresował ekonomistów i polityków. W Polsce społeczna gospodarka rynkowa została zapisana w artykule 20 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.1997.78.483 - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.):

Art. 20. Zasada społecznej gospodarki rynkowej

Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.

Mająca konstytucyjną rangę społeczna gospodarka rynkowa (SGR) to koncepcja ustroju równowagi, ukierunkowana na harmonizowanie wzrostu gospodarczego z postępem społecznym i ekologicznym. Teoretyczną podstawę koncepcji SGR jako modelu społeczno-gospodarczego ustroju równowagi stanowi ordoliberalizm, czyli zapoczątkowany przed II wojną światową teoretyczny nurt, którego prekursorem był Walter Eucken. Ordoliberalizm to koncepcja „liberalizmu uporządkowanego” zorientowanego na ład społeczno-gospodarczy, na godzenie, harmonizowanie interesów gospodarczych i społecznych. Ordo bowiem znaczy ład, umożliwiający ludziom „życie w wolności i odpowiedzialności”. Dla ordoliberalizmu – w odróżnieniu od neoliberalizmu – charakterystyczny jest sceptycyzm co do doskonałości wolnego rynku. Odzwierciedla to chociażby sformułowana przed ponad ośmiu dekadami teza Euckena, że „każdy rynek nieujęty w porządkujące jego spontaniczne funkcjonowanie, instytucjonalne ramy konkurencyjnego ładu gospodarczego, zawiera w sobie immanentną tendencję do samozniszczenia” (Grundsätze der Wirtschaftspolitik) - wskazuje prof. Elżbieta Mączyńska w artykule pt. Turbulentny świat cywilizacyjnego przesilenia.

W Traktacie Lizbońskim z roku 2008, dokumencie o charakterze konstytucyjnym dla Unii Europejskiej, społeczna gospodarka rynkowa stanowi jeden z głównych celów unijnej polityki gospodarczej i społecznej. W dyskusjach dotyczących SGR skupiających się dotychczas na kształtowaniu ram instytucjonalnych i polityki makroekonomicznej i realizacji zadań ogólnospołecznych, tj. pełne zatrudnienie i wyrównanie społeczne konieczne jest dokonanie radykalnego przełomu. Prof. Elżbieta Mączyńska w artykule pt. "Przesilenie cywilizacyjne i wymóg nowego ładu społeczno-gospodarczego" podkreśla, że:

Dokonujące się obecnie przesilenie cywilizacyjne, z jego cyfrowym potencjałem sztucznej inteligencji, skutkuje głębokimi perturbacjami i globalnym nieładem, wynikającymi z niedostosowania dotychczasowych modeli i systemów społeczno-gospodarczych do coraz bardziej intensywnych przemian. Niedostosowania takie stają się barierą trwałego, harmonijnego, czyli potrójnie zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego, godzącego interesy gospodarcze, społeczne i ekologiczne.
Warunkiem przywracania ładu są zmiany w systemach społeczno-gospodarczych, ukierunkowane na optymalne wykorzystanie potencjału czwartej rewolucji przemysłowej, w sposób zapewniający trwałość rozwoju i zwiększanie odporności tych systemów na kryzysowe zagrożenia. W przywracaniu ładu istotną rolę mogą odegrać ordoliberalizm i społeczna gospodarka rynkowa jako ordoliberalny model ładu społeczno-gospodarczego.

Seminaria naukowe z cyklu SGR były organizowane przez 25 lat we Vlotho (Niemcy), a od 2017 r. są organizowane w Ełku we współpracy z Konrad-Adenauer-Stiftung e. V.. Wyniki seminariów są wykorzystywane w pracy dydaktycznej jego uczestników, a także są publikowane w monografiach naukowych i na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Naukowe kierownictwo nad seminarium z cyklu „Społeczna Gospodarka Rynkowa” sprawują obecnie: prof. dr hab. Elżbieta Mączyńska – Honorowa Prezes PTE, SGH oraz prof. dr hab. Piotr Pysz (WSFiZ) - Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku.

Monografie

Monografie naukowe z cyklu SGR:

• 2022: Elżbieta Mączyńska, Piotr Pysz (red. n.) - Społeczna Gospodarka Rynkowa – ustrojowa przyszłość
• 2021: Elżbieta Mączyńska, Piotr Pysz (red. n.) - Społeczna Gospodarka Rynkowa w dobie pandemii i postpandemii
• 2020: Elżbieta Mączyńska, Piotr Pysz (red. n.) - Społeczna Gospodarka Rynkowa i integracja europejska w czasach dziejowego przełomu
• 2019: Elżbieta Mączyńska, Piotr Pysz (red. n.) - Społeczna Gospodarka Rynkowa a wartości europejskie
• 2018: Elżbieta Mączyńska, Piotr Pysz (red. n.) - Społeczna Gospodarka Rynkowa: Polska i integracja europejska
• 2015: Elżbieta Mączyńska (red. n.) - Modele ustroju społeczno-gospodarczego. Kontrowersje i dylematy
• 2014: Elżbieta Mączyńska (red. n.) - Ekonomia dla przyszłości
• 2014: Piotr Pysz, Anna Grabska, Michał Moszyński - Spontaniczne i stanowione elementy ładu gospodarczego w procesie transformacji – dryf ładu czy jego doskonalenie?
• 2013: Elżbieta Mączyńska, Piotr Pysz (red. n.) - Ordoliberalizm i społeczna gospodarka rynkowa wobec wyzwań współczesności
• 2011: Ludwig Erhard - Dobrobyt dla wszystkich

Seminaria w Krakowie

Od 2023 r. seminaria naukowe z cyklu Społeczna Gospodarka Rynkowa, organizowane przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne we współpracy z polskim przedstawicielstwem Fundacji Konrada Adenauera odbywają się w Krakowie i Wieliczce.

2023

07-08 września 2023 - polsko-niemieckie seminarium z cyklu Społeczna Gospodarka Rynkowa pt. Transformacja gospodarczo-energetyczna w kontekście wojny w Ukrainie (Wirtschafts- und Energiewende im Kontext des Krieges in der Ukraine), organizowane przez: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne oraz Fundację Konrada Adenauera we współpracy z Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie oraz Urzędem Miasta i Gminy Wieliczka

• Miejsce konferencji: Uniersytet Ekonomiucznyw Krakowie oraz Wielicka Mediateka

Seminaria w Ełku

W latach 2017-2022 seminaria naukowe z cyklu Społeczna Gospodarka Rynkowa, organizowane przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne we współpracy z Fundacją Konrada Adenauera w Polsce, odbywały się w Ełku w siedzibie Filii Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku. Ostatnie seminarium w Ełku zostało zorganizowane w 2022 r.

2022

25-30 września 2022 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczno-Ekologiczna Gospodarka Rynkowa (Deutsch-polnisches Seminar: Sozial-Ökologische Marktwirtschaft), organizowane przez: Wyższą Szkołę Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Zarząd Krajowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Warszawie oraz Fundację Konrada Adenauera

• Program konferencji w SGH - 30.09.2022
• Program seminarium w Ełku - 25-29.09.2022
• Galeria zdjęć: zdjęcie 1, zdjęcie 2, zdjęcie 3
• Katarzyna Kamińska, Ewa Kulińska-Sadłocha - Sprawozdanie z polsko-niemieckiego seminarium naukowego w Ełku "Społeczno-Ekologiczna Gospodarka Rynkowa"

2021

27 września - 1 października 2021 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna Gospodarka Rynkowa w dobie pandemii, organizowane przez: Wyższą Szkołę Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Zarząd Krajowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Warszawie, Fundację Konrada Adenauera

• Program
• Nagranie – część I
• Nagranie – część II
• Nagranie – część III

2020

28-30 września 2020 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna Gospodarka Rynkowa versus pandemia i kryzys gospodarczy, organizowane przez: Wyższą Szkołę Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Zarząd Krajowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Warszawie, Fundację Konrada Adenauera

• Program

2019

22-27 lipca 2019 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna Gospodarka Rynkowa a europejskie wartości, organizowane przez: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Fundację Konrada Adenauera oraz Wyższą Szkołę Finansów i Zarządzania w Białymstoku - Filia w Ełku

• Program
• Katarzyna Kamińska, Ewa Kulińska‑Sadłocha - Społeczna Gospodarka Rynkowa a europejskie wartości (Soziale Marktwirtschaft – europäische Werte)
• Prezentacja prof. Andrzeja Szplita."Efekt Ringelmana zagrożeniem dla realizacji Europejskiego Modelu Spokecznego".
• Prezentacja prof. Józefy Famielec."Wolność gospodarcza w Społecznej Gospodarce Rynkowej".
• Prezentacja Jurgena Wandela."Soziale Marktwirtschaft und individuelle Freiheit in Deutschland heute: Eine Betrachtung im Lichte von Heyek's Weg in die Knechtschaft".
• Prezentacja prof. Marii Urbaniec."Zmiany na rynku pracy w dobie transformacji cyfrowej".
• Prezentacja Anny Ząbkowicz.Koncepcja społecznej gospodarki rynkowej i kapitałowe programy zabezpieczeń emerytalnych".
• Prezentacja Ewy Kulińskiej - Sadłochy. "Odpowiedzialna bankowość - czy to możliwe?".
• Galeria zdjęć

2018

23-29 lipca 2018 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna Gospodarka Rynkowa. Europa, Niemcy, Polska, organizowane przez: Wyższą Szkołę Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Zarząd Krajowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Warszawie, Fundację Konrada Adenauera

• Program
• Elżbieta Mączyńska - Chaos w gospodarce globalnej, potrzeba instytucjonalno‑ustrojowego ładu
• Piotr Pysz - Niemiecka szkoła historyczna ekonomii
• Piotr Pysz - Ciekawe czasy, burzliwa historia i Społeczna Gospodarka Rynkowa
• Józefa Famielec - Rola ekonomii w polityce gospodarczej na przykładzie koncepcji Społecznej Gospodarki Rynkowej Ludwiga Erharda
• Grzegorz Szulczewski - Porządkująca siła idei ordo w obrębie ekonomii i polityki społeczno‑gospodarczej w ujęciu Wilhelma Röpke
• Michał Moszyński - Ordoliberalizm a dylematy współczesnej polityki makroekonomicznej
• Eugeniusz Gostomski - Koncepcja Społecznej Gospodarki Rynkowej w praktyce gospodarczej dzisiejszych Niemiec
• Katarzyna Kamińska - Sprawozdanie z seminarium naukowego w Ełku „Społeczna gospodarka rynkowa: Polska, Niemcy, Europa”

2017

23–29 lipca 2017 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna Gospodarka Rynkowa: Polska i integracja europejska, organizowane przez: Wyższą Szkołę Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Zarząd Krajowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Warszawie, Fundację Konrada Adenauera

• Program
• Katarzyna Kamińska - Sprawozdanie z seminarium naukowego w Ełku „Społeczna gospodarka rynkowa: Polska, Niemcy, Europa”

Seminaria we Vlotho

W latach 1991-2016 - corocznie organizowane - polsko-niemieckie dwutygodniowe seminaria naukowe z cylu Społeczna Gospodarka Rynkowa obywały się we Vlotho (Niemcy) w ośrodku naukowym Gesamteuropäisches Studienverk e.V. (GESW) mieszczącym się przy ul. Südfeldstraße 2-4. Seminaria były sponsorowane przez Fundację Ludwiga Erharda w Bonn i były organizowane przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne. Ostatnie 25. seminarium we Vlotho odbyło się w 2016 r.

2016

14-21 sierpnia 2016 - XXV polsko-niemieckie seminarium pt. Ordoliberalna koncepcja społecznej gospodarki rynkowej – realizacja w Niemczech i w Polsce (Die ordoliberale Konzeption der Sozialen Marktwirtschaft und ihre Umsetzung in der Bundesrepublik Deutschland und Polen), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej w Warszawie

• Elżbieta Szaruga - Sprawozdanie z seminarium naukowego „Ordoliberalna koncepcja Społecznej Gospodarki Rynkowej – realizacja w Niemczech i w Polsce"
• Galeria zdjęć

2015

16-30 sierpnia 2015 - XXIV polsko-niemieckie seminarium pt. Ordoliberalna koncepcja społecznej gospodarki rynkowej – realizacja w Niemczech i Polsce (Die ordoliberale Konzeption der Sozialen Marktwirtschaft und ihre Umsetzung in der Bundesrepublik Deutschland und Polen), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej w Warszawie

• Program
• Piotr Pysz, Anna Jurczuk, Michał Moszyński - Ekonomia i Historia – próba reintegracji
• Sprawozdanie

2014

10-24 sierpnia 2014 - XXIII polsko-niemieckie seminarium pt. Koncepcja społecznej gospodarki rynkowej w Niemczech i Polsce (Die Konzeption der Sozialen Marktwirtschaft in Deutschland und Polen), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej w Warszawie

• Program

2013

11-25 sierpnia 2013 - XXII polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna gospodarka rynkowa w Niemczech i integracja europejska (Soziale Marktwirtschaft in der Bundesrepublik Deutschland und die europäische Integration), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Instytut Gesamteuropäisches Studienverk we Vlotho (Niemcy)

• Sławomir Czech - XXII Seminarium „Społecznej Gospodarki Rynkowej i Integracji Europejskiej"

2011

15-28 sierpnia 2011 - XX polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna Gospodarka Rynkowa i integracja europejska (Soziale Marktwirtschaft in der Bundesrepublik Deutschland und die europäische Integration), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Instytut Gesamteuropäisches Studienverk we Vlotho (Niemcy)

• Alojzy Czech - XX. Seminarium „Społecznej Gospodarki Rynkowej i Integracji Europejskiej”

2008

10-24 sierpnia 2008 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna gospodarka rynkowa w Republice Federalnej Niemiec a integracja europejska (Soziale Marktwirtschaft in der Bundesrepublik Deutschland und die europäische Integration), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Instytut Gesamteuropäisches Studienverk we Vlotho (Niemcy)

2005

15-28 sierpnia 2005 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna gospodarka rynkowa w Republice Federalnej Niemiec a integracja europejska (Soziale Marktwirtschaft in der Bundesrepublik Deutschland und die europäische Integration), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Instytut Gesamteuropäisches Studienverk we Vlotho (Niemcy)

2003

17-31 sierpnia 2003 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna gospodarka rynkowa w Republice Federalnej Niemiec a integracja europejska (Soziale Marktwirtschaft in der Bundesrepublik Deutschland und die europäische Integration), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Instytut Gesamteuropäisches Studienverk we Vlotho (Niemcy). Kierownictwo naukowe: Dr. Piotr Pysz, Dr. Horst-Friedrich Wünsche

2001

19 sierpnia - 2 września 2001 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna gospodarka rynkowa w Republice Federalnej Niemiec a integracja europejska (Soziale Marktwirtschaft in der Bundesrepublik Deutschland und die europäische Integration), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Instytut Gesamteuropäisches Studienverk we Vlotho (Niemcy). Kierownictwo naukowe: Dr. Piotr Pysz, Dr. Horst-Friedrich Wünsche

2000

20 sierpnia - 3 września 2000 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna gospodarka rynkowa w Republice Federalnej Niemiec a integracja europejska (Soziale Marktwirtschaft in der Bundesrepublik Deutschland und die europäische Integration), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Instytut Gesamteuropäisches Studienverk we Vlotho (Niemcy). Kierownictwo naukowe: Dr. Piotr Pysz, Dr. Horst-Friedrich Wünsche

1999

15-29 sierpnia 1999 - polsko-niemieckie seminarium pt. Społeczna gospodarka rynkowa w Republice Federalnej Niemiec a integracja europejska (Soziale Marktwirtschaft in der Bundesrepublik Deutschland und die europäische Integration), organizowane przez: Fundację Ludwiga Erharda w Bonn (Niemcy), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Warszawie, Instytut Gesamteuropäisches Studienverk we Vlotho (Niemcy). Kierownictwo naukowe: Dr. Piotr Pysz, Dr. Horst-Friedrich Wünsche