Edukacja ekonomiczna w polskich szkołach - wyniki badań

W ramach Roku Edukacji Ekonomicznej 2024 opublikowane zostały dwa istotne raporty dotyczące stanu edukacji ekonomicznej w polskich szkołach, przygotowane we współpracy z członkami Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Oba dokumenty dostarczają cennych informacji na temat wyzwań i możliwości związanych z nauczaniem ekonomii oraz jej roli w przygotowaniu młodzieży do funkcjonowania w dynamicznie zmieniającym się świecie. Badania zostały zrealizowane w ramach Roku Edukacji Ekonomicznej 2024 (REE 2024), ustanowionego uchwałą Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Wybór roku 2024 nie był przypadkowy – na ten rok przypadły obchody pięciu znaczących rocznic w historii gospodarczej Polski: 100-lecia reform gospodarczych Władysława Grabskiego, 100-lecia wprowadzenia polskiego złotego, 100-lecia założenia Banku Polskiego, 100-lecia utworzenia Banku Gospodarstwa Krajowego oraz 100-lecia wydania powieści Janusza Korczaka pt. „Bankructwo Małe- go Dżeka” – jednej z pierwszych książek edukacyjnych wprowadzających uczniów w podstawy wiedzy ekonomicznej. Inicjatywa ta zapoczątkowała umacnianie edukacji ekonomicznej w polskim systemie edukacji i życiu publicznym.

Inicjatorami i jednocześnie członkami Komitetu Organizacyjnego REE2024 były: Fundacja Warszawski Instytut Bankowości, Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Związek Harcerstwa Polskiego, Fundacja GPW i Czepczyński Family Foundation.

Raport 1: Edukacja ekonomiczna z perspektywy nauczycieli różnych przedmiotów

Pierwszy raport, opracowany przez zespół naukowców pod kierownictwem Marii Urbaniec, Tomasza Rachwała, Katarzyny Sekścińskiej i innych, skupia się na analizie poziomu edukacji ekonomicznej w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Badanie objęło nauczycieli różnych przedmiotów (z wyłączeniem nauczycieli biznesu i zarządzania), by ocenić, w jakim stopniu treści ekonomiczne mogą być włączane do nauczania innych przedmiotów.

Główne wnioski raportu wskazują na:

• rosnące znaczenie edukacji ekonomicznej w kształtowaniu kompetencji młodego pokolenia
• potrzebę integracji treści ekonomicznych w programach nauczania różnych przedmiotów
• brak odpowiednich materiałów dydaktycznych i potrzeby wsparcia nauczycieli w tym zakresie.

Raport stanowi istotny głos w dyskusji na temat konieczności modernizacji nauczania i dostosowania go do wyzwań współczesnej gospodarki. Podkreśla również rolę Krajowej Strategii Edukacji Finansowej przyjętej przez Radę Ministrów w czerwcu 2024 roku, która wyznacza kierunki rozwoju edukacji ekonomicznej w Polsce.

• Szczegółowe wyniki są dostępne w raporcie:
  Urbaniec, M., Rachwał, T., Sekścińska, K., Ślusarczyk, R., Gołębiowska, M., Leśniak, H., Miłoś, C., Ostafiński, K. (2024). Edukacja ekonomiczna z perspektywy nauczycieli różnych przedmiotów w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Raport z badania. Warszawa: Fundacja Warszawski Instytut Bankowości.

Raport 2: Edukacja ekonomiczna z perspektywy nauczycieli biznesu i zarządzania

Drugi raport, przygotowany przez Tomasza Rachwała, Katarzynę Sekścińską, Marię Urbaniec i współautorów, koncentruje się na perspektywie nauczycieli przedmiotu "Biznes i Zarządzanie" (BIZ), który od września 2023 roku zastąpił podstawy przedsiębiorczości. Wprowadzenie nowego przedmiotu to jedna z najważniejszych zmian w programie nauczania ostatnich lat, umożliwiająca uczniom zdawanie go na maturze oraz pogłębione kształtowanie umiejętności ekonomicznych.

Wnioski raportu wskazują na:

• pozytywne przyjęcie nowego przedmiotu przez nauczycieli, choć zwrócono uwagę na początkowe trudności organizacyjne
• wzrost znaczenia myślenia ekonomicznego oraz praktycznych umiejętności zarządzania w nauczaniu
• potrzebę dalszego wsparcia nauczycieli poprzez szkolenia oraz lepsze materiały dydaktyczne.

Nowy program "Biznes i Zarządzanie" umożliwia bardziej kompleksowe podejście do nauczania ekonomii, podkreślając znaczenie umiejętności praktycznych, takich jak zarządzanie zespołem, podejmowanie decyzji czy realizacja projektów biznesowych.

• Szczegółowe wyniki są dostępne w raporcie:
  Rachwał, T., Sekścińska, K., Urbaniec, M., Ślusarczyk, R., Gołębiowska, M., Leśniak, H., Miłoś, C., Ostafiński, K. (2024). Edukacja ekonomiczna w szkołach ponadpodstawowych z perspektywy nauczycieli biznesu i zarządzania. Raport z badania. Warszawa: Fundacja Warszawski Instytut Bankowości.

Znaczenie raportów dla przyszłości edukacji ekonomicznej

Oba raporty pokazują, że edukacja ekonomiczna w Polsce jest w kluczowym momencie zmian. Z jednej strony podkreślono potrzebę jej silniejszej integracji z programem nauczania różnych przedmiotów, z drugiej wskazano na istotną rolę nowego przedmiotu "Biznes i Zarządzanie". Badania stanowią cenne źródło wiedzy dla nauczycieli, decydentów oraz organizacji pozarządowych, które mają wpływ na kształtowanie edukacji w Polsce.

Publikacja tych raportów stanowi ważny krok w kierunku lepszego zrozumienia wyzwań i potrzeb współczesnej edukacji ekonomicznej, co pozwoli na skuteczniejsze jej wdrażanie i rozwój w przyszłości.

Zachęcamy do zapoznania się z pełnymi wersjami raportów oraz do śledzenia dalszych inicjatyw w ramach Roku Edukacji Ekonomicznej 2024: Kliknij tutaj.